De Mens achter de Innovatie: IC zonder Muren in het ETZ
Innovaties in de zorg gaan vaak over technologie, protocollen en systemen. Maar achter iedere vernieuwing staan mensen — zorgprofessionals die een idee niet alleen uitvoeren, maar het tot leven brengen. In de serie De mens achter de innovatie gaat antropoloog Pip van Etten langs verschillende ziekenhuizen om deze verhalen zichtbaar te maken.
In het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) sprak zij met Anne (IC-verpleegkundige & CIV) en Danique (regieverpleegkundige op de afdeling neurochirurgie) over IC zonder muren: een aanpak waarbij IC-expertise de verpleegafdelingen opgaat. Niet de structuur verandert hier – maar de manier van samenwerken, denken en zorgen.
Wat is IC zonder Muren?
Met IC zonder Muren wordt de expertise van IC-verpleegkundigen actief ingezet buiten de traditionele IC-omgeving. Het model ICZM zorgt ervoor dat onder strikte voorwaarden bepaalde patiëntengroepen niet op IC opgenomen hoeven te worden, of eerder overgeplaatst kunnen worden naar de verpleegafdeling. Hier bied het CIV ondersteuning in.
“We zijn er puur ondersteunend, coachend en adviserend, en we laten de verpleegkundige zoveel mogelijk in de lead. Wij willen dat zij de regie houden.’’– Anne
Deze vernieuwde aanpak vraagt om vertrouwen, goede communicatie en duidelijke samenwerking tussen afdelingen. Een goed voorbeeld hiervan is te vinden op de afdeling neurochirurgie.
Project C: De Katalysator
Op de afdeling neurochirurgie van het ETZ is de samenwerking tussen regieverpleegkundigen en CIV-ers inmiddels vanzelfsprekend. De introductie van Project C speelt daarbij een belangrijke rol: het heeft het CIV stevig verankerd in het dagelijks werk op de afdeling. Danique vertelt hoe dat in de praktijk werkt:
‘’Project C houdt in dat patiënten na een hersenoperatie niet meer standaard een nachtje naar de IC gaan, maar direct terugkeren naar de afdeling. De rol van het CIV is hierin cruciaal: zij bieden een extra paar ogen en hakken knopen door wanneer een situatie complex wordt.’’
Het intensiever samenwerken met het CIV heeft het vertrouwen binnen het team vergroot.
“Het CIV is echt het bruggetje tussen de afdeling en de IC. We stimuleren jongere collega’s om altijd laagdrempelig contact te zoeken.”
De invoering van Project C blijkt daarmee niet alleen een praktische wijziging, maar ook een motor voor bredere verandering in de samenwerking tussen collega’s.
Cultuurverandering op de Werkvloer
De inzet van het CIV heeft bijgedragen aan een belangrijke cultuurverandering binnen het ziekenhuis: samenwerken over afdelingen heen is laagdrempeliger geworden en het contact tussen collega’s voelt gelijkwaardiger.
“We merken dat verpleegkundigen ons steeds makkelijker weten te vinden. Het contact is laagdrempeliger en de hulp wordt gewaardeerd.’’ – Anne
Ook op de afdeling neurochirurgie is die verandering merkbaar. Door samen te werken met de CIV-ers krijgen verpleegkundige ondersteuning in het samenvatten van het probleem zodat ze met een compleet verhaal naar de arts kunnen.
“Ik zeg altijd tegen collega’s: bel gewoon. Soms zijn het maar kleine nuances, maar die kunnen echt het verschil maken.” – Danique
De Impact op de Zorg
IC zonder Muren heeft niet alleen de samenwerking tussen zorgprofessionals versterkt, maar ook het denken over intensieve zorg veranderd. Vooral tijdens de COVID-19-pandemie werd duidelijk hoe waardevol het is om snel en deskundig te kunnen schakelen, zonder direct te hoeven opschalen naar de IC.
“Je gaat je steeds bewuster afvragen: moet deze patiënt echt naar de IC? En als het niet hoeft, hoe kunnen we de zorg veilig op de afdeling organiseren?” – Anne
Vertrouwen en Toekomst
Voor Anne en Danique is het duidelijk: dit is geen tijdelijke oplossing, maar een blijvende verandering in hoe zij hun werk willen doen.
“Ik zou niet meer zonder het CIV willen werken. De extra ondersteuning maakt het verschil.” – Danique
Anne benadrukt ook de positieve impact op haar werkplezier:
‘’Ik vind het een leuke toevoeging in mijn werk want je hebt een meer afwisselende baan en je kijkt bewust wat jouw collega nodig heeft in de directe patiëntenzorg’’
Deze persoonlijke ervaringen onderstrepen het succes van IC zonder Muren, en geven richting aan hoe de zorg zich verder kan ontwikkelen.
Wat Maakt IC zonder Muren Succesvol?
Zowel Anne als Danique noemen een aantal onmisbare factoren voor succes:
- Zichtbaarheid: CIV-ers zijn fysiek aanwezig, denken mee aan bed en zijn makkelijk benaderbaar.
- Uniformiteit en Scholing: Een grote, goed getrainde groep CIV-ers straalt eenduidigheid uit.
- Bekendheid: Afdelingen weten wanneer en hoe ze het CIV kunnen inzetten.
- Verbinding tussen afdelingen: Regelmatige uitwisseling en overlegmomenten zorgen voor wederzijds begrip en versterken de samenwerking tussen het CIV en afdelingen.
Geïnspireerd? Neem contact op met de STZ InnoHub
IC zonder Muren laat zien hoe samenwerking en vertrouwen kunnen leiden tot betere zorg én meer werkplezier. Ben je geïnspireerd geraakt door dit verhaal en wil je weten hoe deze werkwijze ook in jouw organisatie toepasbaar kan zijn? Word dan lid van de exclusieve IC zonder Muren werkgroeppagina of neem contact op met de collega’s van de STZ Innohub.