“Open science begint bij toegankelijkheid’!
Al negentien jaar werkt Chantal den Haan als medisch informatiespecialist in het OLVG. In die jaren heeft haar vak zich razendsnel ontwikkeld. Waar het ooit begon met bibliotheekwerk, ondersteunt ze inmiddels actief onderzoekers in het schrijven van systematic reviews, meet ze de impact van haar eigen dienstverlening én pleit ze gepassioneerd voor open science.
Van bibliotheek naar bruggenbouwer
Chantal’s loopbaan begon met de opleiding Informatiedienstverlening en -management, een brede bibliotheekopleiding in Amsterdam. “Informatiespecialist zijn is zóveel meer dan alleen artikelen opzoeken,” vertelt ze. “We denken mee met onderzoekers, bouwen zoekstrategieën, en zorgen dat de juiste kennis op het juiste moment beschikbaar is.”
Dat die rol steeds belangrijker wordt, blijkt uit de recente impactmeting van de systematic review service in het OLVG. “We hebben gekeken of onze betrokkenheid de kwaliteit van publicaties verhoogt. En ja – dat doet het. Reviews waaraan wij meewerken, zijn beter onderbouwd en duidelijker gedocumenteerd.”
Open acces: geen luxe maar noodzaak
Een groot deel van Chantal’s werk richt zich op het toegankelijk maken van medische kennis. Open access is daarin essentieel. “Onderzoekers in STZ-ziekenhuizen willen hun bevindingen graag breed delen – maar stuiten vaak op financiële barrières. De kosten om open access te publiceren zijn hoog, en veel ziekenhuizen hebben daar geen aparte potjes voor.”
Daarom is ze trots op de recente pilotovereenkomst met PLOS, een non-profit uitgever met een sterke focus op open science. “Voor het eerst kunnen onderzoekers uit STZ-ziekenhuizen zonder eigen kosten open access publiceren bij een gerenommeerde uitgever. Dat is historisch.”
Hoewel PLOS vooralsnog geen veelgebruikte uitgever is onder STZ-onderzoekers, ziet Chantal het als een waardevolle pilot. “We willen weten: wat gebeurt er als we wél een overeenkomst hebben? Trekt dat meer onderzoekers over de streep? En kunnen we dit model uitbreiden naar andere uitgevers?”
Een oproep aan bestuurders en collega’s
Volgens Chantal ligt de sleutel bij bestuurlijke ambitie: “Wat ik hoop, is dat ziekenhuisbestuurders zich uitspreken. Dat ze zeggen: wij vinden het belangrijk dat onze onderzoeksresultaten open toegankelijk zijn. Niet alleen omdat het moet, maar omdat het hoort.”
Tegelijkertijd roept ze collega-ziekenhuizen op om mee te doen aan de PLOS-pilot. “Het is een laagdrempelige kans om te experimenteren met open access. Zelfs als je historisch weinig bij PLOS publiceert, is het waardevol om te kijken wat zo’n deal oplevert.”
Samen sterk
Chantal benadrukt tot slot het belang van het netwerk van informatiespecialisten binnen de STZ. “Veel collega’s werken solo op hun ziekenhuis. Dankzij ons netwerk staan ze er toch niet alleen voor. We delen kennis, bouwen aan gezamenlijke tools, en helpen elkaar scherp te blijven.”
Die samenwerking is volgens haar essentieel voor de toekomst van open science. “Als we willen dat kennis écht vrij beschikbaar wordt, moeten we het samen doen. Van onderzoeker tot informatiespecialist, van bestuurder tot uitgever.”